Modyfikacja programu wychowawczo-profilaktycznego w związku z kształceniem i wychowaniem dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy
- § 13 rozporządzenia MEN z dnia 21 marca 2022 r. w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy wskazuje, że dyrektor szkoły lub placówki, o której mowa w art. 2 pkt 3–5, 7 i 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, ustala, w porozumieniu z radą pedagogiczną i radą rodziców, potrzebę modyfikacji w roku szkolnym 2021/2022 (na mocy § 1 pkt. 4 rozporządzenia MEiN z dnia 11 sierpnia 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy również w roku szkolnym 2022/2023 – a z uwagi na wciąż aktualną podstawę faktyczną cytowanej zmiany, przewidywać można, że również w roku szkolnym 2023/2024) realizowanego w szkole lub placówce programu wychowawczo-profilaktycznego oraz w razie potrzeby, modyfikuje ten program.
- Użyte określenie ,,ustala” nakłada na dyrektora określonej szkoły lub placówki, obowiązek wykonania konkretnej czynności, nie ma charakteru fakultatywności.
- Komentowany przepis nakłada wspomniany obowiązek na dyrektorów określonych szkół i placówek. Spod tego zbioru wygenerowanego na zasadzie numerus clausus wyłączone są m.in.:
- przedszkola oraz inne formy wychowania przedszkolnego regulowane głównie przez art. 13 ust. 7 i art. 32 ust. 8-11 ustawy Prawo oświatowe. Niezbędne jest tutaj krótkie dopowiedzenie. Z punktu widzenia organizacyjnego oddziały przedszkolne szkół podstawowych nie są przedszkolami, chociaż realizują podstawę programową wychowania przedszkolnego. Mimo to w orzecznictwie przyjęto, że z uwagi na dawny art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, a obecny art. 95 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe, określający strukturę organizacyjną szkoły podstawowej, oddziału przedszkolnego nie można uważać za integralną część szkoły podstawowej. Oddział taki w dalszym ciągu bowiem, z prawnego punktu widzenia pozostaje podstawową jednostką organizacyjną przedszkola i stosuje się do niego zasady organizacji pracy przewidziane dla przedszkoli, a nie dla szkół. To stwierdzenie w poważnym zakresie rzutuje na treść statutu szkoły podstawowej, w której strukturze utworzono oddział przedszkolny – idąc dalej, wymaga on osobnego uregulowania w statucie szkoły;
- poradnie psychologiczno-pedagogiczne;
- biblioteki pedagogiczne.
Warto dodać, że wykaz szkół i placówek, które zostały ujęte w omawianym § 13 rozporządzenia nie jest przypadkowy. Jest on spójny z zapisem art. 26 ustawy Prawo oświatowe.
- Szkoły dla dorosłych, branżowe szkoły II stopnia, szkoły policealne i policealne szkoły artystyczne, wykluczone zostały z realizacji programu wychowawczo-profilaktycznego, gdyż kładziony jest w nich nacisk na funkcje edukacyjne.
- Do zbioru szkół i placówek zobowiązanych do realizacji programu należą z kolei szkoły i placówki publiczne prowadzone przez osoby fizyczne i osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego, a także niepubliczne. W takim przypadku program wychowawczo-profilaktyczny ustala organ wskazany w statucie szkoły lub placówki (rozumiany oczywiście, jako organ szkolny, a nie organ prowadzący, który co do zasady znajduje się poza strukturą organizacyjną szkoły i nie powinien uczestniczyć w stanowieniu dokumentu wewnętrznego dotyczącego bezpośrednio działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej).
- Forma dokonania przez dyrektora szkoły lub placówki ustaleń, co do modyfikacji programu, a w razie potrzeby samej modyfikacji, nie został w rozporządzeniu określony. Należy jednak przyjąć per analogiam, że uzyskanie stanowiska zarówno rady pedagogicznej, jak i w szczególności rady rodziców jest konieczne. Wiąże się to z zasadniczym wzmocnieniem funkcji wypełnianej przez radę rodziców, a związanej z kompetencjami bezpośredniego uchwalania programu wychowawczo-profilaktycznego. Zapis art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo oświatowe, oznacza praktyczne współdecydowanie (zarówno przez radę rodziców i radę pedagogiczną) w tym zakresie. Bez zgody obu rad na akceptowalne dla nich brzmienie ustanawianych programów, stosowany jest tryb przyjęcia prowizorium programowego, o którym mowa w art. 84 ust. 3 ustawy Prawo oświatowe.
- Warto pamiętać, że projekt programu wychowawczo-profilaktycznego, jak i uchwalany ostatecznie program muszą uwzględniać wskazania wynikające z podstawy programowej kształcenia ogólnego dla danego typu szkoły (art. 4 pkt. 24 ustawy Prawo oświatowe).
Stan prawny na dzień 29 maja 2023 r.